Sinh 1955, tại Kim Sơn - tỉnh Ninh Bình, hiện sống và sáng tác tại thành phố Hải Phòng.
Đoạt một số giải thưởng Văn học trong nước.
Đã xuất bản 21 tác phẩm, trong đó 10 tác phẩm tái bản hoặc tái bản nhiều lần có bổ sung bản Anh ngữ, Pháp ngữ, Tây Ban Nha ngữ, Thái ngữ, Anbani ngữ...:
- Giọt nắng (thơ, Hội Liên hiệp VHNT TP. Hải Phòng, 1992);
- Gọi xanh (thơ, Nxb. Hội Nhà văn, 1995);
- Cầu nguyện ban mai (thơ, Nxb. Hải Phòng, 1997);
- Nghi lễ nhận tên (thơ, Nxb. Hải Phòng, 1999);
- Người cùng thời (trường ca, Nxb. Hải Phòng, 1999);
- Vách nước (thơ, Nxb. Hội Nhà văn, 2003);
- Hôm sau (thơ, Nxb. Hội Nhà văn, 2009);
- và đột nhiên gió thổi (thơ, Nxb. Văn học, 2009);
- Bầu trời không mái che (thơ, Nxb. Hội Nhà văn, 2010);
- Thơ tuyển Mai Văn Phấn (thơ cùng tiểu luận và trả lời phỏng vấn, Nxb. Hội Nhà văn, 2011);
- hoa giấu mặt (thơ, Nxb. Hội Nhà văn, 2012);
- Bầu trời không mái che/ Firmament without Roof Cover (thơ, Nxb. Hội Nhà văn tái bản lần hai bổ sung bản Anh ngữ, 2012). Dịch giả: Nhà thơ Trần Nghi Hoàng. Biên tập: Nhà thơ, Giáo sư Frederick Turner (Hoa Kỳ);
- Vừa sinh ra ở đó (thơ, Nxb. Hội Nhà văn, 2013);
- Những hạt giống của đêm và ngày/ Seeds of Night and Day (thơ, Nxb. Hội Nhà văn, 2013). Dịch giả: Nhà thơ Lê Đình Nhất-Lang. Biên tập: Nhà thơ Susan Blanshard (Anh quốc);
- Buông tay cho trời rạng/ Out of the Dark (thơ, Nxb. Hội Nhà văn, 2013). Dịch giả: Nguyễn Tiến Văn. Biên tập: Nhà thơ Susan Blanshard (Anh quốc).
- Bầu trời không mái che tái bản lần thứ 4, bổ sung bản Pháp ngữ, có tên A Ciel Ouvert, do 2 dịch giả Bùi Thị Hoàng Anh và Jean-Michel Maulpoix chuyển ngữ; Nxb. Hội Nhà văn, 2013;
- Zanore në vesë (tập thơ Anbani ngữ, có tên "Những nguyên âm trong sương sớm”, Nxb. BOTIMET M&B của Anbani, 4/2014);
- Zanore në vesë/ Những nguyên âm trong sương sớm” (thơ, Nxb. Hội Nhà văn tái bản lần hai bổ sung bản Việt ngữ, 5/2014);
- Ra vườn chùa xem cắt cỏ/ Grass Cutting in a Temple Garden (thơ, Nxb. Page Addie Press - Anh quốc, 2014);
- Bầu trời không mái che/ A Ciel Ouvert (thơ, Nxb. Page Addie Press - Anh quốc tái bản lần thứ 2, 2014)...
Các tập thơ Firmament Without Roof Cover, Seeds of Night and Day, Out Of The Dark, Grass Cutting in a Temple Garden, A Ciel Ouvert do Nxb. Page Addie Press của Anh Quốc xuất bản và độc quyền phát hành tại Hoa Kỳ, Canada, Anh, Úc và các nước châu Âu; đồng thời trên mạng phát hành sách của Amazon.
12/2012, tập thơ Firmament Without Roof Cover trở thành 1 trong 100 tập thơ bán chạy nhất của Amazon.
6/2014, Mai Văn Phấn có 3 tập thơ vào top 10 trong 100 tập thơ châu Á bán chạy nhất trên Amazon, gồm: 2 tập thơ song ngữ Việt – Anh (Ra vườn chùa xem cắt cỏ/ Grass Cutting in a Temple Garden; Những hạt giống của đêm và ngày/ Seeds of Night and Day) và 1 tập thơ song ngữ Việt – Pháp (Bầu trời không mái che/ A Ciel Ouvert).
Thơ Mai Văn Phấn được giới thiệu trên các báo, tạp chí các nước: Thụy Điển, New Zealand, Anh quốc, Hoa Kỳ, Canada, Úc, Thổ Nhĩ Kỳ, Ấn Độ, Hàn quốc, Hồng Kông, Indonesia, Thái Lan…
Nhận xét của nhà thơ Susan Blanshard (Anh quốc):
Giờ đây, công chúng yêu thơ khắp thế giới có thêm góc nhìn hiếm hoi vào đất nước Việt Nam và văn hóa Việt Nam. Quá khứ mù sương, hiện tại không ngừng diễn tiến và tương lai bất khả đoán, tất cả được biểu hiện qua đôi mắt, trái tim và tâm hồn của nhà thơ, một trong những tác giả sáng tác nhiều và tạo được ấn tượng mạnh trong văn học Việt Nam đương đại. Mai Văn Phấn viết bằng ngôn ngữ mẹ đẻ của mình. Tiếng Việt giàu biểu cảm, đa nghĩa, nhiều tượng trưng và mang tính ẩn dụ cao. Thơ ông đầy ắp những kỷ niệm, trải nghiệm, cảm xúc... Mai Văn Phấn đã đào sâu vào sự thật. Ngôn từ của ông biểu lộ giá trị văn hóa, tinh thần, những truyền thống và tập tục của dân tộc Việt. Ở đây, nhà thơ cất tiếng nói về niềm vui và nỗi buồn mà dân tộc ông trải qua. Thơ ông soi sáng và khơi lộ những nghèo đói và bệnh tật, khổ đau và lạc hậu, đồng thời, nắm bắt được con tim và linh hồn, cũng như những cách thế diễn đạt của người Việt. Ngôn ngữ thơ ông luôn hướng về tương lai, như đất nước của ông đang chuyển động về phía trước. Nhà thơ trở thành một phần của sự chuyển biến trong xã hội. Người ta thường nói, một nhà thơ càng có ảnh hưởng lớn, khí quyển thơ càng độc đáo và lan tỏa... thì càng tạo ra nhiều ảnh hưởng tích cực tới xã hội. Nhà thơ kiến tạo xã hội và thiên nhiên theo cách riêng của mình. Nhà thơ Mai Văn Phấn nói: "Chúng tôi luôn hy vọng vào tương lai sáng sủa hơn, như những hạt giống được gieo trong bóng tối và dịch chuyển về ánh sáng". Ông đã khám phá những bí ẩn và phức tạp của bản chất con người và thế giới tự nhiên. Một bình minh vừa rạng, con sâu trong lá, tiếng thở dài của thiếu phụ... Mai Văn Phấn đã thấy thế giới ấy qua nhãn quan của một nhà thơ có khả năng nhìn vào một thế giới khác.
(Rút từ tập thơ song ngữ Việt - Anh Những hạt giống của đêm và ngày/ Seeds of Night and Day của Mai Văn Phấn, Nxb. Hội Nhà văn, 2013)
Biography of Mai Van Phan
Vietnamese poet Mai Van Phan was born 1955 in Ninh Binh, Red River Delta in North Vietnam. Currently, he is living and writing poems in Haiphong city.
He has won several national literary awards of Vietnam.
He has published 21 books, 10 of which were several times reprinted or reprinted with adjustments in English, French, Spanish, Thai and Albanian:
- Giot nang (Drops of Sunlight, 1992);
- Goi xanh (Calling to the Blue, 1995);
- Cau nguyen ban mai (Prayers to Dawn, 1997);
- Nghi le nhan ten (Ritual of Naming, 1999);
- Nguoi cung thoi (People of the Era, 1999);
- Vach nuoc (Water Wall, 2003);
- Hom sau (The Day After, 2009);
- va dot nhien gio thoi (and Suddenly the Wind Blows, 2009);
- Bau troi khong mai che (Vietnamese-only version of Firmament Without Roof Cover, 2010);
- Tho tuyen Mai Van Phan (Mai Van Phan: Selected Poems - essays and the interviews, 2011);
- hoa giau mat (hidden-face Flower, 2012);
- Bau troi khong mai che/ Firmament Without Roof Cover (bilingual 2nd edition, 2012);
- Vua sinh ra o do (Just Born There, 2013);
- Nhung hat giong cua dem va ngay/ Seeds of Night and Day (2013);
- A Ciel Ouvert/ Firmament Without Roof Cover (2014);
- Buong tay cho troi rang/ Out of the Dark ( 2013);
- Ra vuon chua xem cat co/ Grass Cutting in a Temple Garden (2014);
- Zanore në vesë/ Vowels in The Dew (BOTIMET M&B in Albania, 2014);
- บุษบาซ่อนหน้า/ hidden-face Flower (in Thailand, 2014)...
Simultaneously on the book distribution network of Amazon, the collections Firmament Without Roof Cover, Seeds of Night and Day, Out Of The Dark, Grass Cutting in a Temple Garden, A Ciel Ouvert was published and exclusively released in the USA, Canada, the UK, Australia and European countries by Page Addie Press of the UK.
December 2012, the English collection titled Firmament without Roof Cover became one of the 100 best-selling poetry books of Amazon.
June 2014, the three collections in Vietnamese and English titled Ra Vuon Chua Xem Cat Co (Grass Cutting in a Temple Garden) and Nhung Hat Giong Cua Dem va Ngay (Seeds of Nights and Day) as well as his Vietnamese-French collection titled Bau Troi Khong Mai Che (A Ciel Ouvert/ Firmament without Roof Cover) were among the top ten of the 100 best-selling poetry collections from Asia on Amazon.
Poems of Mai Van Phan were introduced in newspapers and magazines of Sweden, New Zealand, the UK, the USA, Canada, Australia, India, Albania, Turkey, South Korea, Hongkong, Indonesia and Thailand...
From essay of poet Susan Blanshard (UK):
Now poetry readers worldwide are able to gain a rare glimpse inside Vietnam and the Vietnamese culture. The turbid past, contemporary progressive present and unpredictable future, as seen through the eyes, heart and soul of one of Vietnam's most prolific and thought provoking contemporary poets. Mai Van Phan writes in his native language. The Vietamese language is emotional, expressive, precise, symbolic and metaphorical. His poems are rich with memories, experiences and strong emotions... Mai Van Phan unearths even deeper truth. His words express the value of culture, spirit, traditions and customs of the Vietnamese people. Here, the poet speaks up about the joy and immense sadness that his people have been through. His poems illuminate and reveal poverty, diseases, suffering and backwardness while at the same time capturing the heart and soul and expressions of the Vietnamese people. His words move forward, just as his country is moving forward. The poet becomes part of social change. For it is said that the greater impact of the poet, the larger and more unique poetry atmosphere it can spread...the more positive effect it can cause to the society. The poet is the one who designs a structure for the society and nature in his own way. Poet Mai Van Phan says, "We always have hope for a brighter future, like seeds that are sown in the darkness and move towards the light". He explores the mystery and complexity of human nature and the natural world. A radiant dawn, a worm in the leaf, and the sigh of a woman... Mai Van Phan sees the world through the eyes of a poet who can see into another world.
(From poetry book: Những hạt giống của đêm và ngày/ Seeds of Night and Day)
-----
V – CON THIÊN NGA BAY ĐI
1) Đôi chim sẻ Tặng Dịch giả Nguyễn Quốc Hùng!
Tôi không nhìn thấy Chỉ nghe từng âm thanh Từ lùm cây
Con này quạt cánh
Đậu xuống Lại nhường con kia
Tôi ở đây Vì đôi chim sẻ
Bông huệ tây vừa nở Cổ vật và chân dung
Nằm giữa lâu đài Ấm Samovar(*) đang sôi Búp bê Matryoshka(**) đã mở Bánh mì Karavai(***) thơm nức trong lò
Con đường và ý nghĩ Chạy đi rất xa
Chờ đôi chim sẻ Lặng yên Gió trên đồi bạch dương mới thổi.
Moscow, 2014
|
2) Hoa Lan Chuông
Gió quét sạch mặt đất mịn
Vệ cỏ, gốc cây Ven đường
Tìm nơi thư giãn Chọn cuốn sách Nhưng tâm trạng tôi
Không thể hòa đồng
Bất ngờ gặp bụi Lan Chuông Bông hoa rủ Giấu đi bí ẩn
Đặt ngón tay lên môi Làm dấu yên lặng
Cơn gió đến Phủ sương và nắng ấm
Lên bụi hoa Vầng trán mỗi người.
(Ngoại ô Moscow, 2014)
|
3) Quả Phúc Bồn Tử
Hôm qua còn xanh Đêm nghe nhạc ngựa
Chùm quả đã chín Sớm nay
Tiếng nhạc ngựa nông phu Những chàng xà-ích Trên thùng xe chất đầy cỏ khô...
Hoàng Tử dạo chơi khuya Từ thế kỷ trước...
Hay của chú ngựa Xổng dây cương tung bờm trong đêm…
Tôi mơ thấy Những âm thanh trong gió Lan đi... Lan đi...
Người bạn Nga hái tặng Chùm Phúc Bồn Tử vườn nhà Tôi nhấm nháp Tiếng leng keng trong miệng.
(Viết trên đại lộ Nhepxki ở St. Petersburg, 2014)
|
4) Con Thiên Nga bay đi
Kéo mặt nước
Lên đôi cánh sải rộng
Lòng hồ mới biết
Đã lâu mình bị cầm tù
Dòng nước cuốn Theo bộ lông trắng muốt Đôi chân thu lại màu ghi
Thiên Nga bay cao Bờ cỏ Nheo thành con mắt
Ra đi từ rạng đông Qua những hồ nước khác Đêm ngày bốc hơi.
Seremechevo, 9/2014
|
5) Tôi tin
Nắng sớm và hơi nước Phủ lên đôi trai gái Hôn nhau bên bờ kênh Griboedov
Tôi sải bước Tới nhà thờ Chúa Cứu Thế(*)
Lòng tràn đầy đức tin Đôi trai gái ấy
Nhuộm vòm lá vàng hơn
Cho đàn bồ câu, chim sẻ gần hơn
Trước cửa nhà thờ Từng đôi trai gái Trao nụ hôn
Ngỡ họ đang rửa tội cho nhau
Theo Bí tích Thánh Thể(**) Dầm mình đợi phục sinh
Một cụ già ngước lên làm dấu thánh
Hỏi tôi có tin không.
Saint Petersburg, 9/2014
___________ (*) Nhà thờ Chúa Cứu Thế (Спaсо-Преображeнский собoр) tại Saint Petersburg, được xây dựng từ năm 1883-1907, một công trình kiến trúc độc đáo của nước Nga, là một trong mười hai nhà thờ đẹp nhất trên thế giới. (**) Lễ Rửa Tội (Lễ Thanh Tẩy), dầm mình trong nước, là một trong bảy Bí tích Thánh Thể (Rửa tội, Thêm sức, Thánh Thể, Thống hối, Xức dầu bệnh nhân, Truyền chức và Hôn phối) của Đạo Chính thống Nga.
|
6) Tượng "Chàng trai ghìm cương ngựa”(*) ở Saint Petersburg
Tặng họa sỹ Phan Nguyên!
Tung vó Con ngựa hí vang lao đi
Ngoái nhìn chàng trai
Dũng mãnh ghìm dây cương
Đại lộ Nevsky Dòng người ngước lên Ghi vào trí nhớ Hình ảnh nước Nga trong chiều Vệt khói máy bay Cùng đàn sếu
Tôi hồi hộp Chàng trai kia sẽ thắng... Hay con ngựa giật đứt dây cương?
Tôi dừng lại trên cầu Anichkov
Và cũng muốn lao đi.
9/2014
____________ (*) Tượng do nhà điêu khắc Pyotr Karlovich Clodt (1805-1867) đúc năm 1841, đặt bên cầu Anichkov vắt qua sông Fontanka ở St. Petersburg.
|
7) Nổi gió ở Petergof(*)
Ngọn cây Đổ thác lá vàng Người và chim bồ câu Tìm nơi trú ngụ
Gió quét sạch từng viên đá lát
Từ thời Đức Vua Pie Sạch từng chân cỏ
Tiếng chuông rời ngọn tháp
Rơi xuống thảm lá Quanh tượng đài
Cửa sổ cung điện bật mở Nữ hoàng Ekaterina giương cao quyền trượng Mỉm cười trấn an thần dân Bà luôn quyền uy và hấp dẫn
Quyền uy và hấp dẫn! Đó là câu tôi lẩm nhẩm Lúc nhìn sang hàng bạch dương Cùng những bông cúc trắng, cúc xanh Rạp xuống mặt đất.
Saint Petersburg, 12/9/2014 __________ (*) Petergof (Петергoф), hay còn gọi Cung điện Mùa hè (Letnhi dvores/ Летний дворeц), cách thành phố Saint Petersburg khoảng 20 km về hướng Tây. |
8) Từ pháo đài Petro-Pavlovsk
Sau tiếng đại bác lúc 12 giờ(*) Mở bầu trời khác Con bồ câu bay qua khói súng Viên sỏi đổi ngôi.
Cùng ngước lên tiếng chuông ngân
Chờ Thánh Phê-rô ban phép lạ
Hoa Tử đinh hương se sắt trên cây
Chùm Thanh lương trà trĩu đỏ.
Trước xưởng đúc tiền Những gian nhà tù Đoàn người đi trong lặng lẽ Tượng Vua Pie bất động giữa ngai vàng.
Gió sông Nhê-va cuộn lên đỉnh tháp
Tán lá sồi, ngọn cây bạch dương Tôi xếp ngay ngắn từng chiếc lá vàng
Vào kho bạc bất tận mặt đất.
Saint Petersburg, 2014 ______________ (*) Nghi thức bắn đại bác từ pháo đài Petro-Pavlovsk lúc 12g trưa hàng ngày có từ thời Pie Đại Đế.
|
9) Ngày thu ở nước Nga
I.
Đàn sẻ nâu đậu trên mặt cỏ Bên hồ nước lặng im
Gió tốc lên vòm lá
Xổ tung từng chuỗi tiền xu
Nắng thu sáp nến
Cháy sáng những tháp chuông Cung điện, đài phun nước Bước chân thiếu nữ qua đường
Từ bảo tàng nghệ thuật Tretyakov
Nền trời tím xanh Tôi dừng chân bên cây phong rực đỏ
Mạnh dạn cầm lên chiếc lá.
II.
Trong căn hộ cô giáo Tachiana Ivanovna Chúng tôi uống rượu vang Ăn bánh mì, súp củ cải đỏ
Tachiana mở trang nhật ký
Của mẹ viết cho cha lúc cô mới sinh ra
“Colia của em, em ổn, tuy còn hơi mệt…”
Cô ngước lên tấm ảnh người cha
Từng làm trong cơ quan an ninh đặc biệt
Rồi chỉ sang tấm ảnh người chồng Là nhà khoa học
Họ đã khuất! Mọi điều đã khác!
Chỉ cơn gió quen thuộc Mang mùi lá bạch dương Phủ lên bức ảnh Thánh Kệ sách gỗ thông
Rủ nhau ra balcon Chụp tấm ảnh ngược sáng Lấy được hình con đường với nhiều lối rẽ Những quả táo xanh, táo đỏ Rụng trước hoàng hôn.
III.
Thi hào A.S. Pushkin Cầm tay nàng Natalia(*) Trên trời Nhìn xuống nước Nga Và thế giới
Mỗi câu thơ ông Là chìa khóa Mở vào mùa thu
Tôi gọi tên Một bài thơ Pushkin Vạt nắng bỗng phủ lên Hai mố cầu Hai cánh cửa Hai tảng đá Hai bông hoa vừa nở
Nhìn theo đôi sóc nâu Thoăn thoắt leo lên cây thích
Pushkin và Natalia Xuống gần hơn Gần nhà thờ Kazan Gần Hoàng Thôn(**)
Từng đôi thiên nga Đắm say trong hồ nước Những con bồ câu, quạ đen, quạ khoang
Chân miết xuống Chẳng muốn rời mặt đất.
Moscow, 23/9/2014 ______________ (*) Natalia Nikolaevna Goncharova (1812 - 1863) là vợ nhà thơ Aleksandre Sergeyevich Pushkin (1799–1837). (**) Hoàng Thôn: Царскоe Селo (Tsarskoe Selo), nay là thị trấn Pushkin gần kinh đô St. Petersburg. Năm 1815, A.S. Pushkin viết bài thơ "Hồi ức ở Hoàng Thôn" (Воспоминание о Царском Селе) tiên báo tài năng của ông.
|
10) Trong công viên Tsarisino(*)
Con quạ cất tiếng Đậu lên cây thích Rồi thu mình Như kẻ bắn lén
Từng viên đạn Xé toang màn sương Găm vào đất
Những tên riêng thân mật Colia, Rita, Masha, Vova, Olga, Olia, Lilia… Bạt ngàn bông lau!
Bao người chết
Chiến tranh, khủng bố, thanh trừng… Không còn oán hận
Phơ phất bông lau!
Công viên ngày nghỉ Cặp vợ chồng trẻ say sưa trò chuyện
Trong nôi em bé đã ngủ say
Miệng chưa rời núm vú.
Moscow, 2014 ______________ (*) Công viên Tsarisino (Царицыно) nằm ở phía Nam thủ đô Moscow.
|
11) Thánh ca trong nhà thờ Vaxili Blazenui(*)
... bóng tối chân cầu tụ lại... ... cánh chim bay sát mặt sông...
... hừng đông hắt lên bức tượng... ... hoa bồ công anh lả tả ... ... gió miết qua từng tán lá thông...
Từng âm giai từ trời cao dội xuống loang tới chân đồi, cửa lâu đài. Vòm lá chật căng. Ý nghĩ và con đường vụt sáng.
Bức tượng đi về hừng đông, cánh chim, hoa bồ công anh ẩn mình trong gió. Thấp thoáng vạt áo Sa Hoàng cùng đội kỵ binh vừa mới qua cầu. Bá tước, mỹ nhân trong ngôi nhà gỗ sồi, vườn thượng uyển,... trò chuyện cùng váy ngắn, quần jeans trong toa tàu điện ngầm...
Tôi vội vã làm dấu thánh vì lỡ phân tâm. Ngước nhìn tấm ảnh Đức Mẹ Đồng Trinh.
Hòa âm cùng … lá thông… dòng nước… hừng đông… chân tượng… cây cầu… hoa bồ công anh...
Moscow, 22/9/2014 _______________ (*) Xây dựng từ năm 1555 - 1561 trên Quảng trường Đỏ, được coi là một trong bảy kì quan của nước Nga. |
Elizaveta Kozdoba
19.02.2019