TRT AVAZ kanal koordinatörü Adnan Süer, 1957 yılında Samsun'da doğmuştur. Ankara Üniversitesi'nden mezun olmuş olan Adnan Süer 1986 yılında TRT kanalı'nda çalışmaya başlamıştır. 21 Mart 2009 tarihinde TRT Avaz kanalı ilk defa yayına girmiştir. O tarihten beri Süer Bey, TRT Avaz kanalı'nın müdürü olarak çalışmaktadır.
Adnan Süer'e Türk dünyasının gelişmesine kişisel katkısı için TÜRKSOY Özel Ödülü, Türk Kırgız ilişkilerinin gelişmesine yaptığı katkıları için Kırgızistan Devlet Başkanı'ndan ödül, doştluk ilişkilerinin gelişmesine katkısı için Azerbaycan, Kazakistan, Türkmenistan, Öz bekistan, Kosovo, Albanya, Bosna, Kırım'dan ödüller verilmiştir.
Dil insanlar arasında anlaşmayı sağlayan tabii bir vasıta olakla birlikte kendi kanunları içerisinde yaşayan ve gelişen canlı bir varlıktır. Ancak dil unsurunu yalnızca bu kapsamda değerlendirmek kanaatimce eksik bir değerlendirme olacaktır. Zira bir iletişim vasıtası olarak dilin sahip olduğu manevi kuvvetin altı daha kalın çizgilerle çizilmelidir. Öyle ki dil milleti birleştiren, koruyan ve onun ortak malı olan sosyal bir müessesedir; yüzyıllar boyunca gelişerek meydana gelmiş bir sosyal kurum olmasıyla temeli bilinmeyen zamanlarda atılmış bir gizli anlaşmalar sistemidir..
Türkçe ortak dilimiz, yaşayan tarihimiz, bizleri soydaşlarımızla bağlayan temel aracımız olarak nitelendirilebilir. Sadece ülkemiz sınırları içerisinde değil dünyaya yayılmış olan Türk soylu halklar ve hatta onların iletişim halinde olduğu halklarla da ortak bağımız dilimiz Türkçemizdir. Türk dili dünya üzerinde 220 milyon kişi tarafından konuşulmaktadır. Yayılma alanı Kuzey Buz Denizi'nden başlayıp Hindistan'ın kuzeyine, Çin Halk Cumhuriyeti'nin içlerinden Avrupa'nın en uç noktasına kadar uzanan yaklaşık 12 milyon kilometrekarelik bu coğrafyada en geçerli dil, Altay dil ailesinin en büyük kolu olan Türk dilidir. Türkçe dünya üzerinde en fazla konuşulan 5. dil olma özelliğini taşımaktadır. Sadece bu veriler Türkçe'nin ne denli etkili bir araç olduğunu tüm açıklığı ile kanıtlamaktadır. Türk dilini konuşan halkların dünya haritasındaki yayılma biçimleri göz önüne alındığında Balkanlardan başlayarak Mançurya'ya uzanan coğrafyayı Türkçe konuşarak geçmenin mümkün olduğu görünmektedir.
TRT Avaz kanalı bu fikrin temeli alınarak hayata geçirilmiş bir kültür projesidir. Gerek TRT Avaz, gerekse Türkiye Türk dünyasında bir ilki başarmak için yola çıkan özel bir televizyon kanalıdır. 24 saat, bölge dillerinde ve son derece titiz bir çalışma ile hazırlanmış bir içerikle yayınlar yapmaktadır. Kanalı özel kılan yanı ise ilk defa Türk Dünyasının ortak kanalı, yeni yüzü ve yeni sesi olma iddiasına bu kadar yaklaşan bir proje olmasıdır.
TRT Avaz Türkiye'nin kültür coğrafyasını oluşturan Orta Asya, Kafkasya, Rusya Federasyonu, Balkanlar ve Orta Doğu'nun ilgili alanlarında televizyon yayıncılığında ortaklık kavramının geliştirilmesi, Türkiye'nin ve Türkçenin tanıtımına katkı sağlamak ve coğrafyamızdaki her ülkenin kendinden bir şeyler bulabileceği bir kanal yaratmak amacıyla kurulmuştur. Ayrica TRTAvaz kanalı dünyanın çeşitli coğrafyalarına dağılmış halde olan bölge halklarının ortak değerlerine vurgu yaparak, halklar arasında kültürel bir köprü görevini üstlenmek istemiştir. Bundan başka farklılıklardan çok ortaklıklara vurgu yapılması, gelecekte diğer alanlarda da somut işbirliği imkânlarını artırabilecektir. Yayın coğrafyamızda yer alan ülkelerin bütün yönleriyle doğru olarak tanıtılmasını sağlayarak coğrafi uzaklıkların yarattığı dezavantajı ortadan kaldırmayı hedeflenmektedir.
Yukarıda söylediğimiz gibi TRTAvaz kanalı yalnızca Türkiye'nin değil Türk Dünyasının kanalıdır. Bu kapsamda yayın coğrafyamızda yer alan Cumhuriyetlere de en az Türkiye kadar katılım imkânı sağlanmaktadır. Yayınlarımızda tarih, din, dil, soy ve kültür birlikteliğine vurgu yapmanın yanı sıra ilişkilerde somut gelişmeleri ele almak en temel hedeflerimiz arasındadır.
TRTAvaz kanalı, yayın yaptığı coğrafyaların tanıtımına, doğru anlaşılmasına ve bu coğrafyalarda yaşanan gelişmelerin duyurulmasına katkı sağlayan bir ortak ekrandır. Böylece yayın coğrafyamızda yer alan ülkeler ve halklar arasında etkileşimin artırılması hedeflenmektedir.
TRT-Avaz hedef kitlesini Türk kültür dairesi içinde yer alan her kesim ve her yaş olarak belirlemiştir. Ortak kültüre sahip tüm halklar bizler için ulaşılması gereken potansiyel izleyiciler olarak değerlendirilmektedir. Program yelpazemiz içinde çocuklara, gençlere, kadınlara, erkeklere, çalışan bireylere, ev hanımlarına yönelik çalışmalarımız bulunmaktadır. Yayınlarımızda her kesimin aradığını bulması gerektiği inancını hâkim kılmaya çalışıyoruz.
Türkiye merkezli yayınlarla Balkanlar, Karadeniz ve Orta Asya Türk Cumhuriyetleri'nde, «Türk Dili" kullanımının yaygınlaştırılmasını sağlamak TRT Avaz'ın amaçlarının başında gelmektedir. Türk Dünyasının bugün yaşadığı en temel sorun ortak bir iletişim dilinin belirlenememesidir. TRT-Avaz kanalı, ortak bir iletişim dilinin yaygınlaştırılması ve Anadolu Türkçesinin kullanımının genişletilmesini hedeflemektedir. Ayrıca Azerice, Kırgızca, Kazakça, Türkmence ve Özbekçe yapılan yayınlarda da Türkçe altyazı kullanılarak, Türkçe öğrenimi ve bilinirliğine katkı sağlamak amaçlanmaktadır.
Türk dili, yoğunluğu Orta Asya ve Orta Doğu'da bulunan ve en azından son bin yıldır yerleşik halklar halinde olan; Türkiye Cumhuriyeti, Eski Sovyetler Birliği'nden bağımsızlaşmış Azerbaycan, Türkmenistan, Özbekistan, Kazakistan, Kırgızistan gibi Türk Cumhuriyetleri, Balkan ülkeleri, Rusya Federasyonu, İran, Irak, Afganistan, Çin Halk Cumhuriyeti gibi devletler içinde konuşma dili veya yazı dili olarak yaşayan yirmi yazı dili koluna ayrılmaktadır.
TRT Avaz, bu farklılıkların dünya üzerine yayılmış Türklerin iletişimini engellememesi felsefesi üzerine hayata geçirilmiştir.
Diğer taraftan Avrupa Birliği ülkeleri içinde yaşayan yaklaşık olarak 6 milyon Türkün varlığının da unutulmaması gerekmektedir. Makedonya, Kosova gibi diğer ülkelerdeki yerleşik Türklerle birlikte bütün Avrupa kıtasındaki Türk nüfusun
7 milyonu aştığı düşünülmektedir. TRT Avaz Avrupa'da yaşayan Türk soyluları da içerisine alacak bir yelpazeye hizmet üzere kurulmuş bir televizyon kanalıdır. Balkan coğrafyasından yapım firmalarına hazırlatılan ve halen yayın akışımızda yer alan programlarımız şu şekildedir:
1. Komşudan Ezgiler (Bosna Hersek)
2. Adım Adım Bosna (Bosna Hersek)
3. Balkanlarda Tasavvuf
4. Bosna'nın Geleneksel Lezzetleri
5. Arnavutluk Yolu
Ayrıca TRT Avaz haberleri Arnavutça ve Boşnakça da okunmaktadır, Arnavutça ve Boşnakça film dublajları yapılmaktadır. Kanalda Balkanları konu eden eğitim kültür ve müzik eğlence iç yapımları hazırlanmaktadır.
Bugünün dünya siyasi haritasına bakıldığında farklı yönetimler altında ama sınırdaş ülkelerde yaşayan ve birbirine çok benzer dilleri konuşan Türk soylu halkların dil benzerliğinin yanı sıra çok büyük ölçüde ortak bir kültürü paylaştıkları bilinen bir gerçektir. Kültürün en önemli unsurlarından birisi dildir. Bizleri ortak kültürümüzün en önemli bağı olan dilimiz birbirimize yaklaştırmaktadır.
Bu kapsamda TRT Avaz çok önemli bir görevi üstlenmiş bulunmaktadır. Bu nedenle kanalımıza yayın alanımızda yer alan bağımsız ve özerk cumhuriyetlerin, Türk topluluklarının birbirleriyle olan ilişkileri ve bağlantılarını kuvvetlendirecek bir Türk Dünyası projesi denilmektedir.
TRT Avaz Türkiye Türkçesinin dışında Özbek Türkçesi, Kazak Türkçesi, Kırgız Türkçesi, Türkmen Türkçesi ve Azeri Türkçesi ile yayın yapılmaktadır. Bu kapsamda yayın coğrafyamızda yer alan ülkelerde kullanılan Türkçelerin tanıtılması amacını gerçekleşmektedir.
Özbekçe veya Özbek Türkçesi Türk dillerinden Karluk grubuna aittir. Özbekçe, Özbekistan'ın resmi dili olup, Orta Asya'da en çok konuşulan Türk lehçesidir. Özbekçe Orta Çağda bölgesinin bilim ve kültür dili olmuştur. Özbek Türkçesi Türkistan coğrafyasında Özbekistan dışına yayılmış olan Özbek Türkleri arasında; Kırgızistan, Kazakistan, Tacikistan, Afganistan, Türkmenistan Cumhuriyetleri'nde de konuşulmaktadır.
Kazakça veya Kazak Türkçesi, Kıpçak öbeğine ait, Kazakistan'da konuşulan Türkî dillerden biridir. Kırgız Türkçesine yakındır. Dünya'da yaklaşık 16 milyon kişi tarafından, Kazakistan'da da
10 milyon kişi tarafından konuşulmaktadır. Kırgızca veya Kırgız Türkçesi, Altay dillerinin Türk di-
linin dallarından Kıpçak grubuna ait bir Türk dilidir. Kazakça ile yakın özellikler gösteren Kırgızca yaklaşık 5 milyon kişi tarafından konuşulmakta olup, Kırgızistan'ın birinci resmi dilidir.
Türkmen Türkçesi, Türk dilleri içinde güney-batı Oğuz grubunda yer almaktadır. Türkmen ulusunun anadilidir. Türkmenistan nüfusunun büyük çoğunluğu tarafından konuşulmaktadır. Türkmen Türkçesi, 1990 yılından itibaren Türkmenistan'ın resmi dilidir. Türkmen Türkçesinin yaklaşık 30 diyalekt ve ağzı vardır.
Azeri Türkçesi, Tük dilleri ailesinin Güneybatı (Oğuz) koluna bağlıdır. Azerbaycan Türkçesi, Azerbaycan'da 7.700.000, İran'da ise 15–20 milyon kişi tarafından konuşulan Türk dilinin Oğuz lehçelerinden biridir. Irak Türkmen Türklerinin ağzı da Azerbaycan Türkçesine benzemektedir. Azerbaycan Cumhuriyeti'nde 1991 yılı itibariyla Azerbaycan Türkçesine uyarlanan Latin alfabesi kullanılmaktadır. Türkiye'de Iğdır, ve Ağrı illerinde de konuşulmaktadır.
Görüldüğü üzere TRT Avaz Türkçenin ana kollarında yayınlar yağmakta olmakla birlikte bu lehçeleri konuşan insanları ortak kültür temelinde birleştirmeyi hedeflemektedir. Dil iletişimin esasıdır. TRT Avaz Türkçe ile Türk Dünyasının birbirini daha iyi anlayan bir topluluk olarak hareket etmesine hizmet etmektedir.
Türk Dünyasına ilgi duyan her kimsenin aklında ortak bir iletişim dili oluşturulması vardır. TRT Avaz tüm lehçelerin birbirilerini kolayca anlamasına, Türk toplulukları arasındaki etkileşimin pekiştirilmesine ve bunun doğal sonucu olarak ortak bir Türk Dili'nin oluşmasını sağlamaya çalışmaktadır.
Son olarak TRT Avaz kanal koordinatörü Adnan Süer'in sözlerine yer verelim: 'Bildiğiniz gibi TRT Avaz yayın hayatına 2008 yılının Nevruzunda,
21 Mart tarihinde başladı. Başlangıcımızın bu tarihe denk gelmesini özellikle tercih ettik. Zira TRT Avaz'ın yeni başlangıcı, baharı, tazeliği, yeniden uyanışı temsil etmesini umut ettik'. TRT Avaz kanalı'nın yayın hayatında başarılar dileriz.
Елена Крайнюченко
By Elena Krainyuchenko
